Formeren in het onderwijs tijdens de coronacrisis 5

Zoals je weet, staat deze periode in het onderwijs in het teken van formeren. Elk jaar rond deze tijd maken directeuren, managers, teamleiders en HR-personeel plannen voor het komende schooljaar. Wij vragen ons af welke invloed het coronavirus heeft op dit proces.

Wij zijn in gesprek gegaan met een aantal schoolleiders en managers vanuit verschillende sectoren om erachter te komen hoe scholen hier op in spelen en voor welke uitdagingen zij staan. De komende weken lees jij hun verhaal.

Formeren bij Christelijk Lyceum Veenendaal

In dit interview doet Nico Leppers zijn verhaal. Hij is de afdelingsleider van het vwo-bovenbouw team op het Christelijk Lyceum Veenendaal. Nico vertelt hoe de school omgaat met de personeelsformatie, leerlingen die mogelijk vertraging oplopen als gevolg van het coronavirus en het ondersteunen van de medewerkers en leerlingen. Daarnaast vertelt hij op welke manier de school rekening houdt met persconferenties van de overheid en tegen welke uitdagingen de organisatie nog meer aan loopt.

Vanaf het begin van dit schooljaar mochten leerlingen van het voortgezet onderwijs lessen op school volgen. De school maakte al meteen gebruik van maatregelen als het dragen van mondkapjes en gezichtsbescherming en in de lokalen werden spatschermen geplaatst. Met de aanscherping van de maatregelen heeft de school een mondkapjesplicht voor iedereen ingevoerd.

Waar Nico succesvol op terugkijkt, is de omschakeling die docenten gemaakt hebben naar het digitale onderwijs. In het begin is dat heel moeilijk geweest voor docenten geeft Nico aan. Iedereen liep met vragen van ‘hoe moeten we dit doen?’ en ‘welke systemen gebruiken wij?’. We moesten allemaal wennen maar de docenten hebben het heel goed opgepakt vertelt Nico.

Welke invloed heeft het coronavirus op het formatieproces?
De school is op dit moment in de fase waarin de schoolleiding bepaalt wat zij met de overgang van leerlingen doen. Zij overwegen nu om de overgangsnormen aan te passen net zoals de centrale examens zijn aangepast. De leerling besprekingen zijn onlangs gestart. Een compleet beeld is er nog niet, maar Nico geeft aan dat er een aantal leerlingen is die ondermaats scoren. Dit geldt voor leerlingen door alle jaren heen in het vwo. Dit heeft invloed op de formatie omdat hieruit blijkt dat de school meer vakdocenten nodig heeft.

De school ontvangt het komend schooljaar extra overheidsgelden die beschikbaar zijn gemaakt vanwege het coronavirus. Op dit moment bepalen zij hoe dit ingezet wordt. Zij staan voor de keuze om leerlingen door te laten stromen en de overheidsgelden te gebruiken voor extra ondersteuningslessen of vasthouden aan de huidige overgangsnorm. Nico geeft aan dat het leveren van maatwerk aan alle leerlingen zijn voorkeur heeft. Het systeem voor ondersteuningslessen is al een aantal maanden in gang gezet en duurt tot het einde van het schooljaar. Leerlingen kunnen zichzelf hiervoor aanmelden.

Is er rekening gehouden met verschillende scenario’s tijdens de pandemie?
De school heeft met drie verschillende scenario’s gewerkt. In het eerste scenario hielden ze rekening met een complete lockdown. Dit scenario is tot nu toe overbodig gebleken want examenklassen krijgen van meet af aan les op locatie. Op dit moment werken ze met scenario twee; hybride onderwijs. Wat inhoudt dat er deels onderwijs op locatie en deels onderwijs vanuit huis gegeven wordt. Het derde en laatste scenario is in het geval dat de school weer volledig open gaat. Deze scenario’s zijn gemaakt in overleg met de medezeggenschapraad.

Sinds de overheid besloot dat klassen minimaal één dag per week op locatie mochten zijn, heeft de school zelf gekozen om daar gemiddeld twee en een halve dag per klas van te maken. Dit geldt voor alle klassen van de hele onderwijsinstelling. Zij houden zich daarbij wel aan de strikte coronamaatregelen. Als er weer versoepelingen voor het onderwijs komen voldoet de school hier al aan. Het systeem dat zij nu gebruiken is duurzamer en ze hoeven niet continu aanpassingen door te voeren wat voor rust zorgt.

Het liefst schept de onderwijstelling duidelijkheid voor het personeel en de leerlingen zodat zij toch rust en perspectief hebben, maar de school blijft afhankelijk van de uitkomst van de persconferenties.

Hoe gaan jullie om met docenten die niet naar school durven vanwege het coronavirus?
Nico vertelt dat er aan de hand van gesprekken met die docenten afgesproken wordt dat zij thuisblijven en online onderwijs verzorgen. Als deze lessen als op locatie staan ingepland, komen de leerlingen gewoon naar school toe. Zij volgen de les online via Teams en de school zorgt ervoor dat er een surveillant aanwezig is in het lokaal. Nico geeft aan dat zij dit schooljaar veel gebruik maken van surveillanten. “Het gaat om gezondheidskeuzes en die moet je respecteren. Het is mooi dat wij deze digitale mogelijkheid hebben. Dat maakt veel meer mogelijk.”, benadrukt Nico.

Stellen jullie eisen op het gebied van digitale vaardigheden voor nieuwe medewerkers?
Er wordt geen extra aandacht besteedt aan digitale vaardigheden bij het werven van nieuwe collega’s. De nieuwe docenten die het afgelopen jaar zijn gestart bij de onderwijsinstelling draaien zonder problemen mee in het huidige onderwijssysteem. Zij beheersen de ICT-vaardigheden vaak beter dan docenten die gedwongen moesten overstappen op het verzorgen van digitaal onderwijs. Daarnaast is er een ICT-werkgroep aanwezig. Zij ondersteunen de docenten, die meer moeite hebben met apps en tools, door middel van instructiefilmpjes. Er zijn ook spreekuren waarin zij fysieke ondersteuning bieden. Iedereen heeft de mogelijkheid om hier gebruik van te maken.

Hoe motiveer en faciliteer je collega’s tijdens de coronacrisis?
Het Christelijk Lyceum Veenendaal houdt de medewerkers gemotiveerd door middel van aandacht en attenties. De leidinggevende gaan veel in gesprek met medewerkers en vragen waar behoefte aan is. De school toont waardering voor de medewerkers. Niet alleen tijdens de feestdagen, maar het hele schooljaar door. Zo noemt Nico het voorbeeld dat docenten wel eens een lunchpakket krijgen toegestuurd. Ook ontvangen ze regelmatig kleine presentjes thuis.

Om de medewerkers te binden, maakt de school gebruik van eerdergenoemde attenties en het geven van aandacht. Nico vertelt dat hij het geluk heeft gehad dat het grootste deel van zijn afdeling fysiek aanwezig is vanwege de examenklassen. Hij kan de docenten makkelijk benaderen. Voor de teams in de onderbouw is dit lastiger. Zij verzorgen meer lessen vanuit huis. Een goede sfeer op school en onder het personeel is een belangrijke voorwaarde om medewerkers te binden.

De school ondersteunt medewerkers met het inrichten van hun werkplek thuis. Als docenten behoefte hebben aan een nieuwe bureaustoel, een tweede scherm of iets anders wat het lesgeven bevordert dan schaft het Christelijk Lyceum Veenendaal dit aan.

Welke invloed heeft het coronavirus op de te verwachten leerlingenaantallen?
Nico merkt dat er tot nu toe geen verandering te zien is in het aantal aanmeldingen van leerlingen. Deze zijn tot nog toe hetzelfde gebleven als in de jaren voordat de coronacrisis begon. Nico noemt daarbij wel dat er een nieuw gedeelte bij de school is aangebouwd. De verwachting is dat dit meer leerlingen zal aantrekken.

Het leerlingenaantal van het komend schooljaar ligt deels aan de beslissing die de overgang van leerlingen naar een volgend leerjaar gaat bepalen. Als de school in staat is om maatwerk aan te bieden voorkomen zij dat leerlingen vertraging oplopen en een extra jaar op school zitten. Nico ziet de leerlingen liever overgaan met in het volgend schooljaar een persoonsgebonden ondersteuningsprogramma.

Wat wordt er gedaan om leerlingen gemotiveerd te houden tijdens de coronacrisis?
Door leerlingen meer persoonlijke aandacht te geven tijdens de coronacrisis houdt het Christelijk Lyceum Veenendaal de leerlingen gemotiveerd. Nico geeft aan dat hij daarom ook heel blij is met het fysieke onderwijs dat nu meer is toegestaan. Docenten richten zich tijdens het lesgeven meer op de leerlingen die zich op dat moment in de klas bevinden, en minder op de leerlingen die dan les volgen via Teams. Niet alleen op het gebied van het vak, maar ook het sociale aspect krijgt meer aandacht. “De persoonlijke aandacht heeft echt wel prioriteit voor ons.”, vertelt Nico. De volgende dag zijn de rollen van de leerlingen omgedraaid en zit de andere helft weer in de klas. Zij krijgen op dat moment extra aandacht.
Leerlingen ontvangen regelmatig presentjes van de school. Zo hebben alle mentoren van de brugklassen hun leerlingen fysiek bezocht en een cadeautje bezorgd. Voor de bovenbouw was dat wat lastiger, die hebben cadeautjes per post ontvangen. Examenleerlingen zijn gewoon op school dus die ontvingen hun presentjes op school.

Hoe werven jullie nieuwe leerlingen tijdens de coronacrisis?
Het werven van nieuwe leerlingen gebeurt volledig digitaal bij het Christelijk Lyceum Veenendaal als gevolg van de coronacrisis. Voor de online open dagen zijn er filmpjes opgenomen met virtuele rondleidingen door de school. Daarnaast zijn er mensen van de verschillende afdelingen die in de video’s aan het woord komen en een stukje vertellen over de school. Over het algemeen werden de open dagen voor de coronacrisis druk bezocht. Dat is ook het geval nu het werven digitaal plaatsvindt.

Stel je mag een dag op de stoel zitten van Rutte, wat zou jij dan als eerste doorvoeren in deze tijd en waarom juist dit?

“Wat ik als eerste zou doen is scholen de verantwoordelijkheid geven om het onderwijs zo in te richten dat bij hen past. Ik mis het vertrouwen vanuit de regering in de professionaliteit van het onderwijs. Er wordt bijna niet gedacht aan praktische consequenties. Vertrouw op de professionaliteit en richt je niet alleen op het negatieve zoals opgebouwde achterstanden. Ik zou ervoor pleiten dat het onderwijs zelf veel dingen mag. Docenten versneld ingeënt, afstandsregels iets meer versoepelen binnen scholen zodat iedereen fysiek naar school kan en dan maken wij een mooi plan voor de leerlingen en zorgen wij ervoor dat zij allemaal kunnen slagen voor het examen en verder kunnen studeren.”

– Nico Leppers, afdelingsleider VWO

Het Christelijk Lyceum Veenendaal richt het onderwijs in op een manier die bij de school past. Het uitgangspunt is zoveel mogelijk fysiek onderwijs. Zij houden rekening met de opgestelde maatregelen en proberen daarin zo flexibel mogelijk te zijn. Op deze manier faciliteren zij hun leerlingen en medewerkers zo optimaal mogelijk. De coronacrisis heeft niet tot grote problemen geleid. Dit is ook mede te danken aan de inzet van het personeel.

Benieuwd naar hoe andere onderwijsprofessionals zijn omgegaan met het formeren in de coronacrisis? Lees dan vooral ook deel 1, deel 2, deel 3, deel 4 en deel 6 van deze serie!