De Differentiatie Diamant: recht doen aan verschillen in de klas
Leerlingen verschillen op veel vlakken. Leer differentiëren vanuit drie perspectieven.
Lees meer
Duurzaamheid is een thema dat diep doordringt in de samenleving van vandaag. Daarom verdient het integratie in het beta-onderwijs. Of preciezer: duurzaamheid, gezondheid en voeding vallen onder het schoolvak Biologie (en Burgerschap). Duurzaam en gezond vallen bij Biologie in hetzelfde lesuur. Dit vergt meer aandacht voor duurzaamheidsvraagstukken, voedsel en gezondheid op lerarenopleidingen. Dit blog duikt in twee oproepen tot vernieuwing van de biologieles in het voortgezet onderwijs.
De wereld staat voor complexe uitdagingen op het gebied van klimaatverandering, energietransitie en voedselzekerheid. Desondanks krijgt duurzaamheid nog maar weinig structurele aandacht in het voortgezet onderwijs. Peter Duifhuis, promovendus van de Hogeschool Utrecht, weet dat veel docenten in het leergebied Mens en Natuur erkennen dat duurzaamheid deel moet uitmaken van hun vak. Toch ziet hij ook dat docenten worstelen met de praktische integratie van duurzaam denken in hun lessen.
Duurzaamheidsonderwijs vereist vaardigheden en benaderingen die niet altijd gangbaar zijn in het reguliere bèta-onderwijs. Docenten staan voor pedagogisch-didactisch uitdagingen. Van probleemgestuurde leerstofordening tot morele discussies en omgaan met emotionele reacties. Want duurzaamheidsvraagstukken hangen vaak samen met de vraag hoe we omgaan met dieren en natuur? Wat eten we? Hoe verwarmen wij ons huis? Hoe bezoeken wij onze ouders? Onderwijs over duurzame ontwikkeling gaat in de toekomst verder dan puur kennisoverdracht; het trekt grote vraagstukken de klas binnen en vereist een vakoverstijgende blik.
Duurzaamheid
is een levend
laboratorium
De lerarenopleidingen Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Techniek en Aardrijkskunde spelen een cruciale rol in het voorbereiden van toekomstige docenten op duurzaamheidsonderwijs. De introductie van de cursus ‘Lesgeven in Mens en Natuur (LMN)’ met het centrale thema ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling’ is een stap in de goede richting. Deze interdisciplinaire cursus fungeert niet alleen als een trainingsveld voor studenten maar ook als een levend laboratorium waar lerarenopleiders ‘duurzaamheidsonderwijs’ kunnen vormgeven en ideeën ontwikkelen.
Om duurzaamheidsonderwijs effectief vorm te geven, pleit Duifhuis voor een vakoverstijgende blik. Leraren moeten in staat zijn een grondige analyse te maken van leerdoelen, vakinhoud, en geschikte didactische benaderingen. Bovendien moeten ze in staat zijn om bij te dragen aan interdisciplinaire samenwerking en diepgang te bereiken. De uitdaging ligt niet alleen in het overbrengen van feitelijke kennis, maar ook in het begeleiden van leerlingen bij het begrijpen van de ingewikkelde vraagstukken en afwegingen die horen bij duurzaamheid.
Duurzaamheid is niet uitsluitend een academische kwestie
Duurzaamheidsonderwijs is niet alleen een academische kwestie, maar een cruciaal aspect van burgerschapsvorming in een wereld vol complexe uitdagingen. Als we streven naar een samenleving die duurzaam denkt en handelt, moeten lerarenopleidingen meer nadruk leggen op de integratie van duurzaamheidsvraagstukken in het curriculum. Het onderzoek van Peter Duifhuis zet aan tot noodzakelijke vakvernieuwing, waarbij een vakoverstijgende blik, innovatieve didactiek en praktijkgerichte benaderingen centraal staan.
Student Tjeerd Dobma benoemt, in reactie op een stuk David van Bodegom in Het Parool op 22 februari 2022, het belang van voedingskennis in de samenleving. De rol van scholing komt hierbij naar voren als cruciaal in het vraagstuk van preventie met betrekking tot obesitas en stijgende zorgkosten. Deze bijdrage pleit voor structureel voedingsonderwijs op scholen als een sleutelcomponent in het voorkomen van gezondheidsproblemen.
Voedingsonderwijs
voorkomt problemen
met de gezondheid
Hoewel het stuk van Van Bodegom interessante bevindingen bevat, blijft de kennis van voedsel in de samenleving onderbelicht. Dobma benadrukt het belang van voedingsonderwijs en bekritiseert de afwezigheid van deze discussie in eerdere publicaties. Voedingsonderwijs wordt voorgesteld als een essentieel instrument in het streven naar een gezondere samenleving. Lees hier een ander boeiend stuk over Van Bodegoms visie op voeding en onderwijs.
De oproep voor voedingsonderwijs op scholen is gebaseerd op het idee dat preventie van gezondheidsproblemen begint bij vroege educatie. Het voorstel is om het huidige onderwijscurriculum te heroverwegen en ruimte te maken voor wekelijkse voedingslessen, met praktijklessen koken als integraal onderdeel. Dit vak wordt gezien als vakoverstijgend en omvat elementen van Biologie, Rekenen en Gymnastiek.
Een gezonde levensstijl begint met leren tuinieren
Het voorgestelde voedingsonderwijs volgt leerlingen gedurende een substantiële periode, van het 7e tot het 17e jaar. Hierdoor krijgen ze voldoende tijd om het idee van een gezonde levensstijl te internaliseren. De integratie van schooltuinieren en de plaatsing van voedingsonderwijs onder de noemer van het verplichte vak Burgerschap in het voortgezet onderwijs bieden mogelijkheden voor een uitgebreide aanpak.
Dobma is een vierdejaarsstudent aan de opleiding Docent Horeca en Voeding van de Hogeschool van Amsterdam. Hij benadrukt dat het essentieel is dat de overheid wakker wordt en financiële middelen vrijmaakt voor deze onderwijsvernieuwing. In zijn opiniestuk pleit hij voor minimaal 2 uur per week voedingsonderwijs (speciaal) basis- en voortgezet onderwijs. Dit moet niet ten koste gaan van andere vakken, maar dient als een waardevolle uitbreiding van het huidige onderwijsaanbod.
Twee uur per week voedingsonderwijs
is een begin
Dobma onthult zijn ambitie om voedingsonderwijs niet alleen te ontwikkelen voor het voortgezet onderwijs maar voor alle typen onderwijs. Deze benadering, met als kern het principe ‘jong geleerd, oud gedaan’, wordt beschouwd als een cruciale uitweg om welvaart op een gezonde manier te ondersteunen. Hij werkt aan een leerlijn voor voedingsonderwijs als een proactieve stap naar deze toekomstvisie. Duurzaam en gezond vallen bij Biologie in hetzelfde lesuur.
(Bij het schrijven van dit artikel is dankbaar gebruik gemaakt van ChatGPT.)
Hier vind je de leukste vacatures docent Biologie.
vacatures docent biologie
Eerder dit jaar adviseerde een commissie onder leiding van D66-senator Paul Schnabel om Geschiedenis als schoolvak te laten verdwijnen en het vak te integreren met andere vakken.
blog over geschiedenis
Leerlingen verschillen op veel vlakken. Leer differentiëren vanuit drie perspectieven.
Lees meer
Die ene jongen die altijd te laat komt of dat meisje dat ineens veel slechtere cijfers haalt: als...
Lees meer