De Differentiatie Diamant: recht doen aan verschillen in de klas

Denk je aan differentiatie, dan denk je vaak aan vooral veel werk. Je weet hoe belangrijk het is om recht te doen aan verschillen tussen je leerlingen en om die verschillen te gebruiken, maar doordat je het vaak onnodig complex maakt, schakel je toch vaak terug naar “het oude vertrouwde”. En dat is logisch. En dat is ook een beetje zonde. Lees hieronder meer over de verschillende perspectieven op differentiatie. 

Leerlingen verschillen op veel vlakken. Dus de manieren om recht te doen aan die verschillen zijn ook divers. Iedere docent differentieert al in meer of mindere mate en iedere docent heeft daarin zijn eigen repertoire. Het model met de differentiatiediamanten uit Effectief leren is een systematische aanpak om dat repertoire uit te bereiden en meer variatie in het differentiëren te brengen vanuit drie perspectieven:

de didactische benadering

de organisatorische benadering

de pedagogische benadering

Didactisch differentiëren

Als je de verschillen tussen leerlingen benut voor het leren van en met elkaar, dan is dat didactisch differentiëren.

Bijvoorbeeld door de werkvorm twee waarheden en een leugen in te zetten waarbij je de tweetallen slim kiest.

Organisatorisch differentiëren

Als je de klassenorganisatie aanpast zodat verschillende groepen leerlingen ieder op een eigen niveau, tempo, route enzovoort verder kunnen werken, dan is dat organisatorisch differentiëren.

Bijvoorbeeld met een Hele taak eerst les of lessenserie.

Pedagogisch differentiëren

Als de ontwikkeling van zelfstandigheid en talenten het doel is, dan is dat pedagogisch differentiëren. Je kijkt dan naar wat de individuele leerling nodig heeft.

Bijvoorbeeld een opdracht waarbij leerlingen zelf de verwerkingsvorm, passend bij hun leervoorkeur kunnen kiezen.

Regie van de docent & autonomie van de leerling

In ieder perspectief spelen zowel de regie van de docent als de autonomie van de leerling een belangrijke rol. De mate van regie en sturing door de docent zal bijvoorbeeld bij pedagogisch differentiëren, daar waar je zelfstandigheid van leerlingen wilt ontwikkelen, langzaam afnemen. En als een leerling dan steeds meer zelf kan kiezen, neemt zijn autonomie langzaam toe. Dat vereist evaluatie, feedback en reflectie van en met de leerling.

Wil je meer hierover leren of heb je vragen over het model en de praktische uitvoering ervan? Schrijf je hier in voor de webinar van maandag 4 november (16:00), waarin Michel van Ast je meeneemt in de Differentiatie Diamanten en al jouw vragen beantwoordt.