Pesten stopt hier: de kracht van de leraar

Pesten komt helaas nog steeds voor op school. Als onderwijsprofessional geef je voornamelijk les, maar je bouwt ook mee aan een omgeving waarin leerlingen zich veilig voelen. Maar hoe zorg je ervoor dat een ieder zich veilig en gezien voelt?

Wat pesten met een leerling doet

Leerlingen die gepest worden, voelen zich vaak alleen. Ze gaan minder positief over zichzelf denken, krijgen minder vertrouwen in anderen en kunnen zelfs bang worden om naar school te gaan. Dat gevoel van onzekerheid en angst kan zich verdiepen, vooral als het pesten blijft doorgaan. Soms raken leerlingen hierdoor steeds meer op zichzelf teruggeworpen, wat het moeilijker maakt om hulp te vragen of zich open te stellen. In ernstige gevallen kan dit zelfs leiden tot sombere of depressieve gedachten.

De invloed op de hele klas

Pesten raakt niet alleen degene die het overkomt. Ook de klas als geheel merkt de gevolgen. Leerlingen die zien dat er gepest wordt, voelen zich ongemakkelijk of onveilig. Het groepsgevoel verandert. De aandacht verschuift van leren naar spanningen tussen leerlingen. Op dagen waarop pesten zichtbaar is, geven kinderen vaak aan dat ze school minder leuk vinden. Kortom: pesten verstoort de sfeer én het leerproces.

Pesten begint vaak klein – en onzichtbaar

Het begint niet altijd met grote woorden of acties. Soms zit het in kleine dingen: een leerling die telkens wordt genegeerd bij samenwerkingsopdrachten. Een grapje dat steeds ten koste gaat van dezelfde persoon. Of een stilte in de groep als iemand iets probeert te zeggen. Als leraar zie je dat niet altijd meteen – en toch gebeurt het. Juist in die ogenschijnlijk kleine momenten kun jij een sleutelrol spelen.

Wil je meer weten over het voorkomen van pesten in de klas? Lees dan ons artikel over de Week Tegen Pesten, waar je inspiratie, materiaal en tips vindt om pesten actief tegen te gaan.

Wat kun je concreet als leraar doen?

Bij Metafoor Onderwijs spreken we dagelijks leraren, mentoren en onderwijsondersteuners. We zien hoe groot hun betrokkenheid is en hoeveel impact ze kunnen maken. Dit zijn een paar dingen die we vaak terughoren:

• Let op wie je (nog) niet hoort of ziet. Zie je wie zich stilhoudt? Wie altijd wordt gekozen – en wie juist niet?
• Maak sociaal gedrag bespreekbaar. Niet alleen wanneer er iets misgaat, maar als vast onderdeel van je lessen of mentoruren.
• Wees toegankelijk. Even vragen hoe het gaat, een compliment geven, of iemand betrekken bij het gesprek – het kan het verschil maken.
• Wees een voorbeeld. Leerlingen kijken naar hoe jij met anderen omgaat. Wat jij normaal vindt, nemen ze over.

Een veilige klas begint bij vertrouwen

Pesten aanpakken is geen los project of themaweek. Het is iets wat verweven moet zijn in de cultuur van de klas. Dat vraagt aandacht, reflectie én samenwerking. En het begint vaak bij één leraar die zegt: “Dit vind ik belangrijk.”

Zorg voor je leerlingen – én voor jezelf

Als leraar zet je je elke dag in voor het welzijn van je leerlingen. Maar vergeet je eigen werkgeluk niet. Want een veilige klas begint bij een leraar die goed in z’n vel zit. Benieuwd hoe jij (opnieuw) werkgeluk kunt vinden in het onderwijs? Bekijk dan ons artikel ‘Zo vind je werkgeluk in het onderwijs‘